ورم معده آتروفیک مزمن ( Chronic atrophic gastritis)

ورم معده آتروفیک مزمن چیست؟

ورم معده آتروفیک مزمن یک وضعیت پزشکی است که در آن التهاب باعث نازک شدن و آسیب دیدن لایه معده در طول زمان می‌شود. این نازک شدن عمدتاً بر غددی که اسید معده و آنزیم‌های گوارشی تولید می‌کنند تأثیر می‌گذارد و عملکرد معده را کاهش می‌دهد. این وضعیت حائز اهمیت است زیرا می‌تواند بر هضم غذا و جذب مواد مغذی تأثیر بگذارد و احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهد.

علائم ورم معده آتروفیک مزمن

علائم ورم معده آتروفیک مزمن می‌تواند متفاوت باشد اما اغلب شامل موارد زیر است:

• سوء هاضمه یا ناراحتی در قسمت بالایی شکم.
• تهوع و گاهی استفراغ.
• احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا.
• از دست دادن اشتها.
• کاهش وزن.
• خستگی.

علل ورم معده آتروفیک مزمن

چندین عامل می‌تواند منجر به ورم معده آتروفیک مزمن شود:

• واکنش‌های خودایمنی: سیستم ایمنی بدن به طور اشتباه به لایه معده حمله می‌کند و منجر به از دست دادن سلول‌های تولیدکننده اسید می‌شود.
• عفونت باکتریایی مزمن: عفونت طولانی‌مدت با باکتری‌هایی مانند هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند منجر به التهاب و در نهایت نازک شدن لایه معده شود.
• استفاده طولانی‌مدت از بعضی داروها: مصرف منظم داروهایی که اسید معده را کاهش می‌دهند، مانند مهارکننده‌های پمپ پروتون، یا داروهای ضدالتهاب مانند آسپرین، می‌توانند به توسعه ورم آتروفیک کمک کنند.
• عوامل محیطی: مصرف الکل زیاد، سیگار کشیدن و استرس مزمن نیز می‌توانند از عوامل مؤثر باشند.

چگونگی تشخیص این بیماری

تشخیص ورم معده آتروفیک مزمن معمولاً از طریق ترکیبی از ارزیابی بالینی، آزمایش‌های آزمایشگاهی و روش‌های تشخیصی انجام می‌شود:

1. تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی: پزشک در مورد علائم، عادات غذایی، استفاده از دارو و تاریخچه خانوادگی بیماری‌های گوارشی سؤال می‌کند. معاینه فیزیکی می‌تواند در شناسایی حساسیت در شکم یا علائم دیگری که نشان‌دهنده مشکلات معده هستند، کمک کند.
2. آزمایش‌های خون: این آزمایش‌ها می‌توانند کم‌خونی را که به دلیل اختلال در جذب ویتامین B12 در ورم معده آتروفیک شایع است، بررسی کنند. همچنین می‌توانند آنتی‌بادی‌هایی را که ممکن است نشان‌دهنده علت خودایمنی یا نشانگرهای عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشند، شناسایی کنند.
3. آزمایش مدفوع: این یک آزمایش غیرتهاجمی برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا بررسی وجود خون در مدفوع است که می‌تواند در اثر ورم معده ایجاد شود.
4. آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی: این آزمایش، قطعی‌ترین روش برای تشخیص ورم معده آتروفیک است. در این روش، یک لوله انعطاف‌پذیر با دوربین (اندوسکوپ) به دهن، گلو و معده وارد می‌شود تا پزشک بتواند بصورت بصری بافت معده را بررسی کرده و از بافت‌های کوچک (نمونه‌برداری) بگیرد.
5. بیوپسی و بررسی بافت‌شناسی: نمونه‌های بافتی که در طول آندوسکوپی برداشته شده‌اند، تحت میکروسکوپ بررسی می‌شوند تا ویژگی‌های میکروسکوپی خاص ورم معده آتروفیک، مانند آتروفی، التهاب و متاپلازی مشاهده شود.

ویژگی‌های میکروسکوپی ورم معده آتروفیک

تحت میکروسکوپ، ورم معده آتروفیک ویژگی‌های متمایز زیر را نشان می‌دهد:

• آتروفی: نازکی لایه معده، با کاهش قابل توجهی در تعداد و اندازه غدد.
• التهاب: وجود سلول‌های التهابی در لایه معده که می‌تواند به آسیب بافتی بیشتر منجر شود.
• هایپرپلازی ECL: افزایشی غیرسرطانی در تعداد سلول‌های ECL که معمولاً در تنظیم تولید اسید نقش دارند.
• متاپلازی منحصربه‌فرد: تغییر شکل سلول‌های غده‌ای عادی به سلول‌هایی که شبیه غدد پیلوریک در قسمت‌های عمیق‌تر معده هستند.
• متاپلازی روده‌ای: جایگزینی سلول‌های معده‌ای عادی با سلول‌های روده‌ای، که نشان‌دهنده جایگزینی با ویژگی‌های خاص روده است. این نوع متاپلازی به دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان معده اهمیت دارد.

دیسپلازی

دیسپلازی به تغییرات غیرعادی در سلول‌های سطح داخلی معده اشاره دارد و می‌تواند در زمینه ورم معده آتروفیک رخ دهد. این وضعیت به عنوان یک شرایط پیش‌سرطانی در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که می‌تواند در صورت عدم درمان به سرطان معده منجر شود.

ورم معده آتروفیک محیطی را ایجاد می‌کند که خطر دیسپلازی را افزایش می‌دهد. به خصوص، التهاب مزمن می‌تواند به DNA در سلول‌های پوششی معده آسیب برساند و منجر به رشد غیرعادی آنها شود.

ورم معده آتروفیک با دیسپلازی گرید خفیف

در دیسپلازی گرید خفیف، سلول‌ها به‌طور ملایم غیرعادی به نظر می‌رسند، اما هنوز تا حدی شبیه به سلول‌های عادی معده هستند. خطر پیشرفت به سرطان در ورم معده آتروفیک با دیسپلازی گرید خفیف کمتر است، اما پایش دقیق و پیگیری‌های منظم برای اطمینان از عدم وخامت وضعیت مهم است.

ورم معده آتروفیک با دیسپلازی گرید شدید

در دیسپلازی گرید شدید، سلول‌ها به طور قابل توجهی غیرعادی به نظر می‌رسند، با تغییرات زیاد در اندازه، شکل و سازماندهی آنها. ورم معده آتروفیک با دیسپلازی گرید شدید اگر درمان نشود، احتمال بیشتری برای پیشرفت به سرطان دارد. پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که به مناطق دیسپلازی گرید شدید توجه ویژه‌ای شود تا از توسعه سرطان جلوگیری شود.

آزمایشگاه آسیب‌شناسی ایران زمین

آزمایشگاه آسیب‌شناسی ایران زمین به عنوان یکی از مراکز پیشرو در ارائه خدمات تشخیص و تحلیل در زمینه بیماری‌های گوارشی در ایران شناخته می‌شود. این آزمایشگاه با تیمی از متخصصان مجرب و تجهیزات مدرن و با کیفیت بخشی از خدمات خود را به بیماری‌های مرتبط با ورم معده آتروفیک اختصاص داده است.

خدمات آزمایشگاه شامل:

1. تشخیص دقیق بیماری‌ها: استفاده از تکنیک‌های پیشرفته برای تشخیص انواع بیماری‌ها، به خصوص بیماری‌های گوارشی.

2. تحلیل‌های ژنتیکی و مولکولی: ارزیابی ریسک‌های ژنتیکی و شناسایی عوامل موثر در بیماری‌ها.

3. پاتولوژی بافتی: تحلیل بافت‌های نمونه‌برداری شده به منظور شناسایی تغییرات سلولی و شرایط پیش‌سرطانی.

4. آزمایش‌های میکروبیولوژی و ایمونولوژی: شناسایی عفونت‌ها و ارزیابی وضعیت ایمنی بدن.

آزمایشگاه ایران زمین با هدف ارتقاء سطح سلامت جامعه و بهبود کیفیت زندگی بیماران، همواره در تلاش است تا با نوآوری مداوم و بهبود مستمر در خدمات تشخیصی خود به عنوان پیشرو در صنعت پاتوبیولوژی شناخته شود.