رفلاکس ائوزوگیتیس
رفلاکس ائوزوگیتیس، که به عنوان بیماری رفلاکس گاستروئسوفاژئال (GERD) نیز شناخته می‌شود، یک وضعیت پزشکی است که با آسیب و التهاب درون مری همراه است. این بیماری به دلیل برگشت مکرر اسید معده به مری ایجاد می‌شود و می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. در مواردی، آسیب‌های ناشی از این وضعیت ممکن است منجر به مشکلات جدی‌تری مانند تغییرات پیش‌سرطانی شود که نیاز به مراقبت‌های پزشکی منظم دارد.
علائم رفلاکس ائوزوگیتیس
بیماران مبتلا به رفلاکس ائوزوگیتیس ممکن است علائم و نشانه‌هایی از قبیل زیر را تجربه کنند:
- درد قفسه سینه: بسیاری از بیماران احساس درد یا فشار در ناحیه قفسه سینه دارند که می‌تواند به طور نامطلوبی شبیه درد قلبی احساس شود.
- دشواری در بلع: این علامت می‌تواند به صورت احساس تنگی یا گیر کردن غذا در مری بروز کند و باعث نگرانی شود.
- احساس سوزش در گلو یا قفسه سینه: این احساس به عنوان سوزش معده نیز شناخته می‌شود و معمولاً پس از صرف غذا یا در حالت دراز کشیدن تشدید می‌شود.
- طعم تلخ یا ترش در دهان: این حالت به دلیل برگشت اسید به دهان و گلو رخ می‌دهد.
- سرفه‌های مزمن یا خشکی گلو: این علائم به دلیل تحریک مجاری تنفسی ناشی از اسید معده ایجاد می‌شود.
به طور کلی، علائم رفلاکس ائوزوگیتیس می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد و ممکن است نیاز به پیگیری پزشکی داشته باشد.
علل رفلاکس ائوزوگیتیس
رفلاکس ائوزوگیتیس به دلیل حرکت یا رفلاکسی اسید از معده به داخل مری ایجاد می‌شود. این وضعیت ممکن است تحت تأثیر چندین عامل قرار گیرد:
- غذاها و نوشیدنی‌ها: برخی غذاها مانند چربی‌ها، شکلات، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و الکل می‌توانند به عنوان عوامل تحریک‌کننده عمل کنند.
- اضافه وزن و چاقی: فشار بیشتر بر روی معده ممکن است موجب افزایش برگشت اسید شود.
- بیماری‌های زمینه‌ای: افرادی که دچار دیابت، کم‌کاری تیروئید یا چاقی شکمی هستند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند.
- بارداری: در دوران بارداری، فشار از رحم در حال بزرگ شدن می‌تواند به افزایش رفلاکس کمک کند.
بررسی میکروسکوپی رفلاکس ائوزوگیتیس
زمانی که نمونه‌های بافتی از فردی مبتلا به رفلاکس ائوزوگیتیس تحت میکروسکوپ بررسی می‌شوند، تغییرات خاصی دیده می‌شود:
- افزایش سلول‌های ایمنی: در اپی‌تلیوم مری، تعداد زیادی از سلول‌های ایمنی مانند نوتروفیل‌ها، ایوزینوفیل‌ها و سلول‌های پلاسما وجود دارد. این افزایش نشان‌دهنده التهاب شدید در بافت مری است.
- هیپرپلازی سلول‌های قاعده‌ای: این نوع تغییر به افزایش تعداد سلول‌های قاعده‌ای در پایه اپی‌تلیوم اشاره دارد و به اصطلاح هیپرپلازی سلول‌های قاعده‌ای نامیده می‌شود.
- از دست رفتن سلول‌های سنگفرشی: در موارد شدید، سلول‌های سنگفرشی در اپی‌تلیوم ممکن است تخریب شوند که به این وضعیت خراش یا تخریب اطلاق می‌شود.
- اجتناب از اصطلاح “ئوزوگیتیس اروسیو”: در موارد شدیدتر آسیب، برخی از گزارش‌های پاتولوژی به جای رفلاکس ائوزوگیتیس از اصطلاح ئوزوگیتیس اروسیو استفاده می‌کنند، که نشان‌دهنده وجود تخریب‌های قابل توجه در بافت است.
عواقب عدم درمان رفلاکس ائوزوگیتیس
در صورتی که رفلاکس اسید به مدت طولانی ادامه یابد (معمولاً سال‌ها)، ممکن است تغییرات زیر در بافت مری رخ دهد:
- تعویض سلول‌ها: سلول‌های سنگفرشی که معمولاً در اپی‌تلیوم مری وجود دارند، ممکن است با نوعی سلول دیگر که معمولاً در روده کوچک یافت می‌شود، جایگزین شوند. این حالت به عنوان متاپلازی روده‌ای شناخته می‌شود.
- مری باررت: هنگامی که متاپلازی روده‌ای در مری رخ دهد، به نام مری باررت شناخته می‌شود. هرچند که این وضعیت غیرسرطانی است، اما به عنوان یک وضعیت پیش‌سرطانی در نظر گرفته می‌شود و به افزایش خطر ابتلا به ادنوکارسینوم، نوعی سرطان مری، مرتبط است.
آزمایشگاه‌های مرتبط با رفلاکس ائوزوگیتیس
تشخیص و ارزیابی رفلاکس ائوزوگیتیس به همکاری نزدیک بین پزشکان و آزمایشگاه‌های مختلف نیاز دارد. برخی از آزمایشگاه‌های کلیدی که در این فرآیند نقش دارند شامل:
- آزمایشگاه پاتولوژی: بررسی نمونه‌های بافتی (بیوپسی) و تحلیل تغییرات میکروسکوپی برای تشخیص بیماری.
- آزمایشگاه گوارش: انجام تست‌های مانند آندوسکوپی و نوشتن گزارش‌های تحلیلی از وضعیت بافت مری.
- آزمایشگاه تست‌های عملکرد مری: تست‌های نظیر مانومتری مری که حرکات و انقباضات مری را بررسی می‌کند.
- آزمایشگاه اسید سنجی: برای اندازه‌گیری سطح pH در مری و تشخیص وجود رفلاکس.
با توجه به وضعیت‌های پیشرفته و خطرناک رفلاکس ائوزوگیتیس، توجه به علائم اولیه و پیگیری منظم می‌تواند از عوارض جدی مانند تغییرات پیش‌سرطانی جلوگیری کند. این حالت‌ها نیازمند درمان و مدیریت پزشکی مناسب هستند تا کیفیت زندگی بیمار حفظ شود.
